Laat gehoorbescherming geen papieren maatregel zijn

Gehoorbescherming is misschien wel het minst consequent gebruikte persoonlijke beschermingsmiddel (PBM). Je hoeft niemand uit te leggen wat er gebeurt als je in je vinger snijdt of iets op je hoofd valt, maar de effecten van lawaai, zowel op de werknemer als op de organisatie zijn minder zichtbaar. Toch zien we de laatste jaren een positieve evolutie binnen de maatschappij. Steeds meer bezoekers van muziekconcerten en fuiven kiezen voor gehoorbescherming. Een gezonde reflex die zich hopelijk ook vertaalt in meer aandacht voor het beschermen van het gehoor op de werkvloer.

Waar collectieve beschermingsmiddelen niet volstaan, moet de werkgever zijn medewerkers persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) aanreiken. Die moeten voldoen aan bepaalde normen, vastgelegd op Europees niveau. De normen rond gehoorbescherming zijn terug te vinden onder Technical Committee (TC) 159. Algemene stelregels zijn dat de werkgever PBM’s altijd gratis ter beschikking moet stellen van zijn personeel en dat de werkgever instaat voor het onderhoud, de herstelling, desinfectie en decontaminatie en tijdige vervanging van PBM’s.  

Slechts 41% draagt het

Hoewel gehoorbescherming beschikbaar is, wordt ze op de werkvloer vaak niet of niet consequent gedragen. Dat was de conclusie van het onderzoeksproject ‘EarCovered at Work’ van de Arteveldehogeschool in Gent. Bij aanvang van het onderzoek, uitgevoerd onder 955 bevraagden, droeg slechts 41% de gehoorbescherming altijd waar nodig. Bij de 141 ploegleiders zakte dit percentage zelfs tot 30% wegens problemen met communicatie. Nochtans zijn er redenen genoeg om er werk van te maken.  

Belang van gehoorbescherming voor werkgevers

Wat win je nu als bedrijf door in te zetten op het dragen van gehoorbescherming als gezond en veilig gedrag? De statistiek geeft een eerste antwoord op die vraag. Er is namelijk 2,5 keer meer kans op ongevallen bij werknemers die werken in lawaai. Naast het grote menselijke leed, kost dit ook financieel iets aan een onderneming. Gemiddeld lopen dergelijke kosten op tussen 10.000 en 20.000 euro. Eens er gehoorproblemen ontstaan zijn, nemen de risico’s alleen maar toe: er bestaat 25% meer kans op ongevallen bij werknemers met gehoorverlies en tinnitus. Daarnaast daalt de productiviteit en hebben ze tot vijf keer meer kans op stressgerelateerde klachten. Ze zijn ook vaker afwezig op het werk, wat de werkdruk voor andere werknemers verhoogt. 

… werknemers …

In lawaaierige werkomgevingen lopen werknemers overigens niet alleen kans op gehoorproblemen (gehoorverlies, overgevoeligheid voor lawaai, oorsuizen …). Langdurige blootstelling kan ook hart- en vaatziekten veroorzaken. Maar niet iedereen richt de blik graag zo ver vooruit. Er zijn ook genoeg effecten op korte termijn om gehoorbescherming te dragen: minder mentale klachten zoals stress, slaapproblemen, hoofdpijn, vermoeidheid … Al deze klachten hebben een negatieve impact op de kwaliteit van leven. Er wordt vaak onderschat hoe moeilijk communicatie met een gehoor­verlies kan zijn.

… en de maatschappij

Uit het financieel rapport van FEDRIS bleek dat de uitgaven voor blijvende arbeidsongeschiktheid, geneeskundige verzorging en tijdelijke en definitieve verwijdering door lawaaidoofheid op het werk samen goed waren voor 17,819 miljoen euro. De gemiddelde maatschappelijke kost per jaar per slechthorende bedraagt 3.500 euro. Dit zou concreet voor België meer dan 610 miljoen euro per jaar betekenen, specifiek veroorzaakt door beroepsdoofheid.  

Zo stimuleer je werknemers om gehoorbescherming te dragen

EarCovered at work stelde ook een inspiratiegids samen op basis van ervaringen opgedaan bij twintig ondernemingen van verschillende groottes en diverse sectoren. Deze gaf naast een stappenplan om de basis te leggen voor een betere gehoorbescherming ook twintig concrete aanbevelingen mee. We zetten er hier enkele van op een rijtje:

• Selecteer de juiste gehoorbescherming;
• Voorzie of pimp bestaande signalisatie;
• Optimaliseer de beschikbaarheid met strategisch geplaatste dispensers en meldingen wanneer de voorraad bijna op is;
• Geef tips & tricks om het dragen van gehoorbescherming tot een gewoonte te maken;
• Informeer de werknemer over lawaai en gehoorbescherming. Hoe meer dit is toegepast op de situatie van de werknemer, hoe relevanter;
• Geef zelf het goede voorbeeld als preventieadviseur of bedrijfsleider.